Theo IJzermans - Columns en Interviews

Columns

De charismaschool

Van Hans Wiegel wordt gezegd dat hij charisma heeft. Balkenende daarentegen zou dat niet hebben. Wat is charisma eigenlijk?
Max Weber, de grote socioloog van het begin van de vorige eeuw, zag charisma als een eigenschap. Zo’n persoon wordt gezien als bijzonder, anders dan gewone stervelingen. Hij is toegerust met bijzondere gaven en kwaliteiten die al of niet afkomstig zijn uit bovennatuurlijke bronnen. Weber zag het ook als een speciale vorm van macht: zo iemand kan veel voor elkaar krijgen.
Ik zie het hebben van charisma meer als een acteerprestatie. Wiegel is een acteur. Hij speelt de gemoedelijke leider, liefst met een sigaar in de hand (het is de vraag of dat nog kan in deze tijd) en een glas wijn in de hand. Met pretoogjes achter zijn bril levert hij met enigszins bekakte stem commentaar op de politiek. Zijn toon is die van respect voor andere politici, hij bekritiseert ze, maar is niet grof. Hij suggereert dat hij het allemaal doorziet. ‘Ik loop al een paar jaar mee en ik ken mijn pappenheimers.’
Indertijd was hij de uitvinder van de uitdrukking ‘de mensen in dit land’. Dat is belangrijk bij het spelen van charisma: je spreekt namens de gewone man en je suggereert dat die zich geen knollen voor citroenen laat verkopen. Pim Fortuin kon daardoor indertijd ‘ons Pimmetje’ worden bij dames met plastic regenkapjes en mannen met glimmende trainingspakken. Hij was een stuk theatraler dan Wiegel met zijn kleurrijke dassen die vroeger alleen werden gedragen door bordeelhouders en succesvolle schroothandelaren. Hij liet zich rondrijden in een auto met chauffeur en witte poedeltjes, een rare kwibus gedreven door een missie. De inhoud van die boodschap was zodanig dat de gewone man kon denken: die man zegt wat ik altijd al dacht. Dit laatste ingrediënt voor het charisma van de succesvolle populist heeft Wiegel ook. Wat hij mist is de gedrevenheid van Fortuin. Mijn advies zou zijn: neem nog een paar dramalessen waarin speciaal geoefend wordt met een gedreven blik in de ogen, afwisselende stem en grootse gebaren. Ik denk dat hij genoeg talent heeft om dit in een paar lessen te leren. Met deze bijscholing verkeert hij in de beste kringen. Ik las dat George W. Busch tussen het moment van de ineenstorting van het Wold Trade Center en zijn bezoek aan de puinhopen bijles kreeg van een dramaturg om te leren dramatisch te kijken en op overtuigende wijze via een handluidspreker de brandweermannen en puinruimers toe te spreken.
Er is grote behoefte aan theaterscholen voor charismatisch leiderschap. Ook in het bedrijfsleven kom je er ver mee. Veel van dit gedrag valt te leren. Alleen: de een is meer gemotiveerd dan de ander en er is verschil in talent, net als met toneelspelen. Of Balkenende zou slagen voor een toelatingsexamen bij zo’n charismaschool weet ik nog niet zeker.

Columns:


m e n u	c o l u m n s & i n t e r v i e w s	terug >>
Startpagina Curriculum Boeken over psychologie Columns en interviews >> Thrillers Fotografie	Columns De charismaschool Van Hans Wiegel wordt gezegd dat hij charisma heeft. Balkenende daarentegen zou dat niet hebben. Wat is charisma eigenlijk? Max Weber, de grote socioloog van het begin van de vorige eeuw, zag charisma als een eigenschap. Zo’n persoon wordt gezien als bijzonder, anders dan gewone stervelingen. Hij is toegerust met bijzondere gaven en kwaliteiten die al of niet afkomstig zijn uit bovennatuurlijke bronnen. Weber zag het ook als een speciale vorm van macht: zo iemand kan veel voor elkaar krijgen. Ik zie het hebben van charisma meer als een acteerprestatie. Wiegel is een acteur. Hij speelt de gemoedelijke leider, liefst met een sigaar in de hand (het is de vraag of dat nog kan in deze tijd) en een glas wijn in de hand. Met pretoogjes achter zijn bril levert hij met enigszins bekakte stem commentaar op de politiek. Zijn toon is die van respect voor andere politici, hij bekritiseert ze, maar is niet grof. Hij suggereert dat hij het allemaal doorziet. ‘Ik loop al een paar jaar mee en ik ken mijn pappenheimers.’ Indertijd was hij de uitvinder van de uitdrukking ‘de mensen in dit land’. Dat is belangrijk bij het spelen van charisma: je spreekt namens de gewone man en je suggereert dat die zich geen knollen voor citroenen laat verkopen. Pim Fortuin kon daardoor indertijd ‘ons Pimmetje’ worden bij dames met plastic regenkapjes en mannen met glimmende trainingspakken. Hij was een stuk theatraler dan Wiegel met zijn kleurrijke dassen die vroeger alleen werden gedragen door bordeelhouders en succesvolle schroothandelaren. Hij liet zich rondrijden in een auto met chauffeur en witte poedeltjes, een rare kwibus gedreven door een missie. De inhoud van die boodschap was zodanig dat de gewone man kon denken: die man zegt wat ik altijd al dacht. Dit laatste ingrediënt voor het charisma van de succesvolle populist heeft Wiegel ook. Wat hij mist is de gedrevenheid van Fortuin. Mijn advies zou zijn: neem nog een paar dramalessen waarin speciaal geoefend wordt met een gedreven blik in de ogen, afwisselende stem en grootse gebaren. Ik denk dat hij genoeg talent heeft om dit in een paar lessen te leren. Met deze bijscholing verkeert hij in de beste kringen. Ik las dat George W. Busch tussen het moment van de ineenstorting van het Wold Trade Center en zijn bezoek aan de puinhopen bijles kreeg van een dramaturg om te leren dramatisch te kijken en op overtuigende wijze via een handluidspreker de brandweermannen en puinruimers toe te spreken. Er is grote behoefte aan theaterscholen voor charismatisch leiderschap. Ook in het bedrijfsleven kom je er ver mee. Veel van dit gedrag valt te leren. Alleen: de een is meer gemotiveerd dan de ander en er is verschil in talent, net als met toneelspelen. Of Balkenende zou slagen voor een toelatingsexamen bij zo’n charismaschool weet ik nog niet zeker. © Theo IJzermans Columns: Amerikaanse kanaries De twijfelende manager De charismaschool De opmars van de nieuwste mens De verplaatsbare mens De woedende medewerker Wanneer val ik door de mand? Druk, drukker, drukst Het verborgen paradijs Hoe bekwaam ben ik? Hoe krijg ik mijn zin? Managersjargon Oudere werknemers Rollenspelen Scoringsdrift Service Uitstellen Wachten (1) Wachten (2) Wij ouders eisen! \| top \|