m e n u
   c o l u m n s   &   i n t e r v i e w s  
terug >>  
 

 

Startpagina

 

Curriculum

 

Boeken over psychologie

 

Columns en interviews >>

 

Thrillers

 

Fotografie

 

 

 

 

 

 

  

 

Columns

Scoringsdrift

Mensen met een hoge prestatiedrang kunnen een gevaar vormen voor zichzelf en de organisatie waarvoor ze werken.  Een interessant voorbeeld hiervan is Nick Leeson, de jongeman die op zijn zevenentwintigste in zijn eentje de Londense Barings Bank naar de filistijnen hielp. Van zijn verhaal kunnen we veel leren.
  In een interview met hem dat ik ergens las vertelt hij over zijn achtergrond.  In de media is hij lange tijd afgeschilderd als een crimineel, fraudeur, zwendelaar, noem maar op. Juridisch gezien is dit juist. Je werkgever via geheime rekeningen tweeëneenhalf miljard armer maken, mag nu eenmaal niet van de wet. Het bijzondere is echter dat Leeson persoonlijk geen enkel financieel voordeel heeft gehad van de malversaties, behalve het behoud van zijn goedbetaalde baan. Vanuit moreel en psychologisch oogpunt ziet het er dan al een stuk minder crimineel uit. Uit het interview blijkt dat zijn drang om te scoren, zichzelf te bewijzen en zich een afgang te besparen de belangrijkste drijfveer is geweest. Het wegwerken van de verliezen bij zijn beursspeculaties via ondoorzichtige rekeningen had maar één doel: het handhaven van zijn succesvolle imago.Er schiet mij een minder spectaculair maar vergelijkbaar verhaal te binnen van een boekhouder die ik lang geleden persoonlijk heb gekend.  Hij kon de enorme papierwinkel in de gezondheidszorginstelling, waarvoor hij werkte, niet aan.  Omdat hij dit niet durfde te vertellen aan zijn superieuren, kwamen tonnen aan onverwerkte declaraties van verzekeringsmaatschappijen in zijn onderste bureaula terecht. Jaren later, toen het instituut op de rand van het faillissement stond, kwam de aap uit de mouw.  In tegenstelling tot Leeson kwam deze arme boekhouder niet in het gevang, maar werd - als ik mij goed herinner - via de ziektewet afgevoerd.  Ook hier weer iemand die niet in staat bleek zijn eigen beperkingen onder ogen te zien en zijn imago van goed functionerende medewerker op te geven.
  Je kunt uit dit soort voorvallen allerlei conclusies trekken, zoals de noodzaak van betere controle en toezicht door management en accountants, niet te veel vertrouwen geven aan individuen, enzovoort.  Dit zijn de administratieve, bureaucratische maatregelen die in dergelijke situaties meestal getroffen worden.
   Wat vaak wordt vergeten, is de invloed van een bedrijfscultuur die perfectionisme predikt.  Je houdt soms je hart vast als je de verhalen hoort over kwaliteitsprojecten binnen organisaties, waarbij alles in het werk wordt gesteld om fouten te vermijden en topprestaties te leveren.  Het grote risico is dan dat die fouten, die altijd zullen blijven bestaan, ondergronds verdwijnen.  Nick Leeson en de bange boekhouder zijn geen bijzondere personen.  Perfectionisten en mensen die hun eigenwaarde ontlenen aan succes zijn in groten getale onder ons.  Een overmatige drang naar succes en het niet willen accepteren en toegeven van tekortkomingen, dat kan organisaties naar de knoppen helpen. Het is ook een grote persoonlijke stressbron voor medewerkers en daardoor een belangrijke oorzaak van de hoge ziekte- en arbeidsongeschiktheidscijfers.
  Als je je gevoel van eigenwaarde ontleent aan je prestaties, zul je overmatig veel energie steken in de kwaliteit van het werk, vaak ten koste van je eigen gezondheid.  En als je je tekortkomingen - en wie heeft die niet? - vertaalt in je waarde als persoon, dan valt er heel wat af te tobben.  Vanzelfsprekend zul je dan elke kritiek op je werk als een persoonlijk falen ervaren. 
  Het zal het nog wel even duren voordat organisaties bonussen geven aan mensen die hun tekortkomingen toegeven en relativeren.  Of bijvoorbeeld prijzen uitloven, compleet met een versierde foto in de hal, voor de 'Miskleun van de maand'.
 Helaas: de meeste leidinggevenden zijn nog niet zover.

© Theo IJzermans

Columns:

 

 

| top |